Wieś położona na południowy wschód od Niebylca. Rozciąga się w terenie pagórkowatym
nad potokiem Gwoźnica. Założona prawdopodobnie na początku XV w. Początkowo należała
do rodu Machowskich, lecz w wieku XVI dostała się w ręce rodu Domaradzkich. W II połowie
XVIII w. Gwoźnica Górna podzielona była pomiędzy dwóch właścicieli – rodzinę Zborowskich
i Zaklików. W II połowie XIX w. należała tylko do rodu Zaklików: w 1855 r. jej właścicielem
był Kazimierz Zaklika, podobnie było w 1872 r., a w 1886 r. jako właściciele figurują spadkobiercy
Kazimierza Zakliki. Potem, ok. roku 1890, wieś stała się własnością Franciszka Kozdrasia
i współwłaścicieli, a następnie, w 1905 r. Franciszka Lubasa i dwóch współwłaścicieli.
W latach 1785–1787 Gwoźnica Górna była dużą wsią – było tu 119 osiadłości (domów), w
których żyło 810 osób. Przeciętne uposażenie osiadłości w ziemię wynosiło ok. 10 mórg. Grunty
dworskie i chłopskie położone na terenie Gwoźnicy Górnej liczyły: 1417 mórg 1310 sążni roli,
55 mórg 1275 sążni ogrodów, 68 mórg 188 sążni łąk i 104 morgi 175 sążni pastwisk, z czego
grunty dworskie stanowiły 386 mórg 1183 sążnie roli, 6 mórg 119 sążni ogrodów, 34 morgi 834
sążnie łąk oraz 17 mórg 97 sążni pastwisk, a grunty chłopskie: 1031 mórg 127 sążni roli, 49
mórg 1156 sążni ogrodów, 33 morgi 954 sążnie łąk oraz 87 mórg 78 sążni pastwisk.
W XVI w. Gwoźnica Górna podobnie jak Gwoźnica Dolna należała do parafii Strzyżów, w
późniejszym czasie nastąpiła zmiana ich przynależności parafialnej i wsie te należały do parafii
Niebylec. W roku 1875 erygowana została parafia rzymskokatolicka w Gwoźnicy Górnej poprzez
wydzielenie jej z parafii Niebylec. W roku 1864 wybudowany został w miejscu dotychczasowego
nowy kościół, pod tym samym wezwaniem – św. Antoniego Padewskiego. Wcześniej, bo
przed 1863 r., założono na zachód od kościoła cmentarz.
W połowie XIX w. Gwoźnica Górna była wsią dość dużą. Zabudowania wiejskie były prawie
w całości drewniane. W centralnej części wsi usytuowany był dwór otoczony trzema, również
drewnianymi oficynami, z których dwie w późniejszym czasie zostały rozebrane.
W okresie międzywojennym w Gwoźnicy Górnej funkcjonowała szkoła oraz kasa oszczędnościowo-
pożyczkowa.
Z Gwoźnicy Górnej pochodzi znany poeta Julian Przyboś, dlatego też ma tutaj swoją siedzibę
Muzeum Biograficzne poety, będące częścią Muzeum Okręgowego w Rzeszowie. Jego
uroczyste otwarcie – dokonane przez znanego historyka literatury prof. Janusza Odrowąża-Pieniążka
– nastąpiło w 1987 r.
Dzisiaj wieś Gwoźnica Górna obejmuje powierzchnię 1307 ha i posiada 1397 mieszkańców,
funkcjonuje tutaj zespół szkół obejmujący gimnazjum i szkołę podstawową; ma tutaj siedzibę
parafia rzymskokatolicka pw. św. Antoniego Padewskiego.
Na przestrzeni lat liczba ludności Gwoźnicy Górnej systematycznie powiększała się: w 1581
118
r. – żyło tu 18 osób, w 1785 r. – 810, 1870 r. – 965, 1879 r. – 1059, 1880 r. – 1159, 1930 r. 1550.
W naszych czasach sytuacja uległa zmianie i liczba ludności zaczęła się zmniejszać, wynosząc: w
1983 r. – 1550 osób, 1984 r. – 1554, 1985 r. – 1560, 1986 r. – 1554, 1987 r. 1453, 1988 r. – 1463,
1989 r. – 1441, 1990 r. – 1465, 1991 r. – 1485, 1992 r. – 1490, 1994 r. – 1428, 1995 r. – 1412, 1996
r. – 1404, 1997 r. – 1412, 1998 r. – 1414, 1999 r. – 1404, 2000 r. – 1406, 2001 r. – 1404.